W modernym swěće je so wobraz krala snano z cuzym stał. Nimo toho – hdyž swjećimy swjedźeń Chrysta Krala – wěmy, što je z tym měnjene: Jězus Chrystus je Knjez. To rěka, zo Wón w jednosći z Wótcom a Duchom Swjatym knježi nad časom a wěčnosću. Po swojim zmortwychstanjenju kraluje nad swětom z njebjes, sedźo k prawicy Boha Wótca. A wěrimy tež, zo Wón so něhdy na zemju – runje jako kral – wróći, sudźo nas wšitkich po našich skutkach.

Chcemy so nětko do zašłosće zamyslić, do atmosfery zahoritosće – mjenujcy – krótko po zawjedźenju swjedźenja Chrysta Krala přez bamža Piusa XI. Tak so nam poradźi zrozumić, wo čo poprawom z tutym swjedźenjom dźe. Njech před našimaj wočomaj steji měšnik, kiž je dyrbjał – 23. nowembra, před runje 89. lětami – swoju martrarsku smjerć na so wzać. Bě to w Mexiko. Tam knježi wot 1926 do 1937 statny president Calles, kotryž – jako swobodny murjer (Freimaurer) – na surowe wašnje přesćěhuje Cyrkej. W tutych lětach dyrbjachu někak 5000 ludźi za wěru zemrěć. Haj, tehdy běchu hišće katólicy, kotřiž běchu jara zmužići, a tež jasnje wědźachu, što su woni Cyrkwi a katólskej wěrje dołžni. K nim słušeše wosebje młodostny, kotryž rěkaše Michael Pro.

W 1891 rodźeny, bě syn inženjera. Wot dźěćatstwa sem prajachu, zo je Michael chrobolak, połneje zmužitosće a žiwjenskeho wjesela. A wšitcy, kotřiž so z nim zetkawachu, běchu wot jeho žiwjenskeho wjesela rozswětleni. A njeběše za nikoho překwapjace, zo je wón, hižo we młodej starobje 20 lět, do – tehdy hišće chutneho – rjadu Jezuitow zastupił. Radosć pak bě hišće wjetša, hdyž wokolina zhoni, zo Michael runje w rjadniskej drasće, hišće wjace wuprudźowaše ze swojej wotewrjenosću a wjesołosću.

Lědma, zo je Michael Pro swój nowiciat zakónčił, dyrbješe swoju domiznu wopušćić – dokelž započnješe so surowe přesćěhanje křesćanow, wosebje duchownych. Wón dyrbješe dale teologiju studować, a činješe to we wukraju, skónčnje w Belgiskej. Tam bu na měšnika wuswjećeny, runje w tym lěće, w kotrymž je bamž Pius XI. swjedźeń Chrysta Krala zawjedł.

Lěto pozdźišo pósła jeho rjad Michaela skradźu do Mexiko wróćo, zo by so tam dušepastyrsce wo přesćěhanych katólikow starał. Ale kak dyrbješe to měšnik Pro činić, dokelž bě tam tola wšo cyrkwinske skutkowanje zakazane? Wjetšina Božich domow bě policajsce zawrěna, mnozy měšnicy a wěriwi buchu hižo w herojiskej zmužitosći za Chrysta krala martrowani, wobwěsnjeni abo zatřěleni. Někotři měšnicy buchu tehdy w Mexiko jenož tohodla k smjerći zasudźeni, dokelž su so woni hišće zwěrili Božu mšu swjećić, a swjate sakramenty wudźěleć. Potajkim bě kóždyžkuli dušepastyrske skutkowanje oficjalnje njemóžne.

Za tych, kiž so čłowjesce bojachu, bě to wězo njemóžne, ale nic za duchowneho Michaela Pro. Wón měješe w sebi nadpřirodnu zahoritosć. W stotorych přewoblěkanjach je měšnik Pro swoje dny přetrał. Na přikład je wón wustupował jako blidar, moler, zahrodnik, a je stajnje zaso swój wonkowny wobraz změnił, k tomu tež swój schow, zo by móhł přesćěhanym katólikam blisko być. Wšědnje je wón w priwatnych domach, w małym kruhu swěrnych wěriwych katólikow, Božu mšu swjećił. Wón je tež prěnjowoprawjensku wučbu podawał a sakramenty wudźělał. Na sta wěriwych swjate woprawjenje wudźělał, je chorych hladał a w ćichim mortwych pohrjebał. Z wšěmi nitkami swojeje wutroby bě wón měšnik, kotryž z njebojazliwej zmužitosću swoje měšniske powołanje wukonješe, hačrunjež bě bórze policiji powšitkownje znaty, stejo na čornej lisćinje.

Zmužiće kaž Pater Pro – tak so praješe po wšěm Mexiku. Padre Pro njebě lochkomyslny, wón pak wědźeše, kak ma w strašnosći na prawje wašnje z rizikom wobchadźeć. Raz na př., jako jeho policija we wšěch dźělach města akribisce pytaše, dźeržeše wón w jednym domje direktnje w bliskosći policajskeje direkcije Božu mšu. Tam jeho najmjenje wočakowachu. Při njenadźicych domowych přepytowanjach přeńdźe Michael Pro předrasćeny z cigaretu w hubje, nimo policistow, přez rumnosće a schody. Zdźěla wobdźěli so samo přewoblečeny na přesćěhanju swójskeje wosoby. Na ćěkańcy, hdyž su hižo jeho zeznali, wužiwaše najwšelakoriše wobchadne srědki, na př. pućowaše wón k tarnowanju ruku w ruce z młodej žonu, kotruž wón znaješe, abo kotruž bě připadnje zetkał, přez drohi hłowneho města. Tajki bě Michael – zmužity, kiž bě na někotre sta razow hłowu z pasli sćanył, kotrež so hustodosć jeho šije dótkachu.

Jedneje nocy pak jeho tajna policija tla dósta a jeho z dweju bratrami zaja. Pater Michael bu bjeze kóždeho porjadneho sudniskeho jednanja – wot wojerskeho sudnistwa k smjerći zasudźeny. 23. nowembra 1927 jeho wotprawichu. Jeho poslednje słowa běchu: Viva Christo Rey! – Njech je žiwy Christus, kral!

Moji lubi! Hdźe su dźensa ći, kotřiž so za Chrysta krala tak zmužiće a njebojazliwje zasadźeja, kaž je to Pater Pro činił? Modlmy so wo trochu tajkeje zahorjenosće za Knjeza Jězusa, wo prawu swěru k našemu bójskemu Kralej, wosebje w hodźinach spytowanja, w tukanjach, we wusměšowanjach a w přesćěhanjach! Njespěwajmy jenož, ale wopokazujmy so jako wěrniwi wšědnje znowa, přez swoje jednanje a zadźerženje: „Swěru kralej přisahajmy… Kralow kralo, swjaty Božo, wodź nas, sy nam wěčne zbožo!“ Amen.

TAD