Křćeńca je spočatk

Překwapja, zo je so Jězus runje wot Jana wukřćić dał, zo Boži Syn k profetej přińdźe. Hačrunjež njeběše jemu žaneje křćeńcy trjeba (Mt 3,14), da so wón tola wukřćić. Tón kiž běše bjez hrěcha, tón kiž nakazanje a pokutu njetrjebaše (štož ludźo stajnje trjebaja), dóńdźe k Janej a da so w Jordanje wumyć. Čehodla? „Bu křćeny – pisa swj. Hawštyn – zo by ponižny pokazał, što je nam nuzne“ (Mt 3,15).

Wěmy, zo je Jan – jako tón posledni profet – ludźi křćił, a je to činił k nakazanju a pokuće (Lk 3,3), a tak přihotowaše čłowjestwo na přichad Wumóžnika. Janowa křćeńca njeběše pak hišće ta křćeńca, kotruž z Noweho Zakonja znajemy, to rěka – kotraž wuskutkuje wotwjazanje wot herbskeho hrěcha a wšitkich wosobinskich hrěchow. Janowa křćeńca bě znamjo za nas-ludźi, što mamy činić, zo bychmy wumoženi byli (Lk 3,10). Jězus chceše z Janowej křćeńcu hišće něšto zwuraznić: Tam so mjenujcy w tutym wokomiku wotewru njebjesa, Duch Swjaty zestupi, a da so słyšeć hłós njebjeskeho Wótca: „Tutón je mój lubowany Syn, kiž so mi spodoba“ (Mt 3,17b). Bóh pokazuje, zo je Jězus Mesias, zo je Boži Syn. Jeli tomu tak je, maja wšitcy na njeho słuchać (Mt 17,5). Što pak budźe Jězus w swojej bójskej autoriće wozjewjeć? Radosć, měr, lubosć, derjeměće? Wěsće. Ale tež w běhu swojeho třilětneho zjawneho skutkowanja je wón k nakazanju a k wěrje namołwjał (Mk 1,15).

Njedźela křćeńcy Knjeza měła nas na swójsku křćeńcu dopominać. Z druhimi słowami chcemy sej wuwědomić, zo smy – dźakowano tomule sakramentej Noweho Zakonja – wot Boha přiwzaći; zo smy jeho synojo a dźědźićeljo njebjes; zo nosymy jónkrótnu dostojnosć. Naše słowa a skutki měli potajkim tutej dostojnosći wotpowědować. Dźeń swjateje křćeńcy je najwažniši w žiwjenju křesćana. Na tymle dnju dóstanje wón wot Boha spočatki wěry a hnadu. „Kaž sucha zemja, jeli wody njezměje, płody njezrodźi - podobnje tež my (kotřiž smy do toho zeschnyty pjenk byli) njebychmy bjez dešća z njebjeskich horin žadyn płód žiwjenja zrodźić móhli“, pisa swj. Irenej.

Do křćeńcy běchu čłowjestwu wrota njebjes zamknjene. Do křćeńcy njeby móhł žadyn z našich skutkow nadnaturskeje hódnoty nabyć. Tohodla měli so Bohu za dar křćeńcy dźakować a z njej za dar wěry, za wumyće z herbskeho hrěcha a za to, zo słušamy Cyrkwi a wulkej swójbje křesćanow. „Dźakowano swjatej křćeńcy sy so z bydłom Ducha Swjateho stał. – pisa bamž Leo – Tuž njeměł ženje tak dostojneho hosća zes sebje přez swoje špatne skutki wuhnać“.

Po teoriji by měł wulki rozdźěl być mjez křćenymi a njekřćenymi. W praksy je tomu wšelako. Jeli so wukřćeny mało abo špatnje modli, jeli nochce žiwy być po Božich kaznjach, jeli Bóh Knjez njesteji w srjedźišću jeho žiwjenja, daje to chuduške. Druhdy so praji, zo „z tamnym njewěriwym lěpje wuńdu hač z katólskimi“.

Zawěsće mohło tajke něšto we tym abo tamnym padźe wěrnosć być, zo su mjenujcy ateisća po zdaću sprawniši hač křesćenjo. To přitrjechi wosebje tam, hdźež wukřćeni runje nimale cyle na swoju wěru zabudu a zdobom ći njewěriwi na wěste hódnoty dźiwaja. Křćeńca sama čłowjeka hnydom dospołneho a swjateho njesčini. Wona je spočatk žiwjenja wěry, spočatk modlitwy a puća Božich kazni. Z křćeńcu so zahaji nadnaturske, bójske žiwjenje; dźakowano křćeńcy darja so wukřćenemu spočatki nadźije a lubosće. Jeli so tute spočatki přez cyłe žiwjenje dale wuwiwaja, potom praktisce nazhoniš, zo sy jako wukřćeny sćerpniši, ponižniši, měrniši, dźakowniši, njenahrabny, a zo na swoje słowa a jednanje bóle kedźbuješ. Pola tajkeho křesćana, kiž so sprawnje modli a prawidłownje so swojich hrěchow spowěda, pokaza so wosebje w času nuzy, wójny a přirodnych katastrofow – jeho křesćanski charakter. Při powšitkownym zadźerženju njeje to lochko spóznać, ale we nuzy hnydom pytnješ, štó Jězusowe ćerpjenje, jeho słužbu a ponižnosć rozumi.

Křćeńca a žiwjenje po wěrje darujetej nam nadźiju na wěčne žiwjenje (Mk 16,16; Mt 19,17). Jako křesćenjo smy hinajši ludźo, mjenujcy – znowanarodźeni we wodźe křćeńcy. W běhu časa pak stawamy so z ludźimi, kotřiž so přeco nuternišo modla, přeco swěrnišo Bože kaznje dźerža, přeco dospołnišo dobre skutki spjelnjeja; ludźo, kotřiž su smilnosćiwi a z druhimi derje měnja; ludźo, kotřiž hrěch hidźa a w pokornosći so nakazuja; ludźo, kotriž prawidłownje kóždu njedźelu Božu mšu swjeća. Křćeńca je spočatk, wo dobry wukónc pak so staramy a so nadźijamy. Amen.

TAD