Móžemy so wšudźe zhubić
Lubi wěriwi, w dźensnišim ewangeliju smy tak mjenowane Přirunanje wo zhubjenym synu słyšeli (Lk 15,11-32). Z jedneje strony to přitrjechi, dokelž čitamy w tutym přirunanju wo jednym młodym čłowjeku, kotryž je swojeho nana wopušćił (Lk 15,12-13) a je so w dalokim kraju zhubił (Lk 15,14-6). Samo wjace. Wón njeje so jenož zhubił. Wón je w myslach nana duchownje zemrěł (Lk 15,32).
Z druheje strony pak njeje tute pomjenowanje dospołnje prawe, dokelž njeńdźe w tutym přirunanju jenož wo jednoho čłowjeka, ale wo dweju zhubjeneju čłowjekow. Kak to wěmy? Najprjedy zhonimy tute w sadach, kotrež smy na spočatku dźensnišeho ewangelija čitali.
A powěda so tule wo dwě družinje připosłucharjow. K prěnjej družinje słušeja cłownicy a hrěšnicy (Lk 15,1), k druhej – farizejojo a pismawučeni (Lk 15,2).
Ale nic jenož. Wo tym, zo dźe w tutym přirunanju wo dweju zhubjeneju synow, zhonimy tež w teksće, kotryž steji w Nowym Zakonju před dźensnišim přirunanjom. A je to tekst, kotryž powěda wo zhubjenej wowcy a wo zhubjenym pjenježku (Lk 15,3-10).
Hinak prajene, Jězus Chrystus widźo dwě družinje připosłucharjow (Lk 15,1-2) započa powědać, nic pak přirunanje wo zhubjenym synu (Lk 15,11-32), ale přirunanje wo zhubjenej wowcy a zhubjenym pjenježku (Lk 15,3-10).
A nětko kedźbu! Wowca je so w pusćinje – to rěka daloko preč – zhubiła (Lk 15,4), a pjenježk je so doma – to rěka w bliskosći zhubił (Lk 15,8). Podobnje je so to w přirunanju wo zhubjenym synu stało. Młodši syn, kaž wowca, je so we wukraju zhubił (Lk 15,13). A starši syn runja pjenježkej, je so w staršiskim domje zhubił (Lk 15,29).
Z druhimi słowami, tute přirunanje dopomina nas na to, zo móžemy so wšudźe zhubić. Nic jenož zwonka Cyrkwje, ale tež nutřka, samo stejo a so modlo na Božej mši.
Dźensniši ewangelij je jara wobšěrny. Njemóžemy potajkim wšitko komentować. Tohodla bych chcył hišće jenož wo jednej sadźe něšto wjace prajić. To je sćěhowaca sada: Młódši syn, hdyž běše hłódny, chcyše swój žółdk z łušćiznami, kotrež swinje žerjechu, napjelnić, ale nichtó je jemu njedawaše (Lk 15,16).
Foto: JM
Čehodla? Prěnja myslička, kotraž do myslow přińźe je zawěsće tajkale: Njejsu jemu tute łušćizny dali, dokelž běchu tući wobydlerjo cuzeho kraja jara skupi. Traš! Ale mi so zdawa, zo njepřińdźe tuta tema scyła do prašenja.
Tule dźe wo něšto druhe. A mjenujcy wo to, zo běchu pola tutych ludźi někotre zasady, kotrež njemóžachu woni ženje na bok sunyć. Jedna z nich praji: Čłowjek njesmě jěsć, štož swinje žeru.
To běše tak mjenowane apodiktiske prawo. Grjeksce apodyktikos rěka přeco a wšudźe wažne prawo.
Samsny woznam ma Dekalog abo dźesać bójskich kaznjow (Eks 20,1-21). Na nje dyrbi čłowjek přeco kedźbować a po nich jednać. Wone nimaja žane wuwzaća. Bohužel smy žiwi w času, w kotrymž tute kaznje hižo njejsu wjace stajnje žiwe a přeco a kóždeho čłowjeka wjazace.
DJD