Lampa – metafra za woko

„Swěca twojeho ćěła je twoje woko. Jeli je twoje woko strowe, je twoje cyłe ćěło swětłe. Jeli pak je twoje woko špatne, budźe cyłe twoje ćěło we ćmě. Jeli potajkim je swětło; kiž je we tebi, ćma, kak wulka budźe potom ćma“ (Mt 6,22–23).

Tute słowa pochadźeja z tak mjenowaneho Prědowanja na horje (Mt 5–7). Jězus přirunuje woko z jednej lampu. To je poměrnje spodźiwne. Bóle logiske a zrozumliwše by było snadź přirunanje woka z woknom, přez kotrež čłowjek na swět hlada. Tola to je tak w Nowym Zakonju napisane. Tuž spytajmy zrozumić, wo čo tule dźe a kajki ma to zmysł.

Najprjedy mamy kedźbować na to, zo bě Jězus semitiskeho pochada. Semića pak mysla a rozumja žiwjenje tróšku hinak hač my indo-europčenjo. Z dobrym přikładom toho je jich wašnje pisanja a čitanja: Woni dźě činja wot prawa na lěwo a nic wot lěwa na prawo.

W padźe přirunanja woka z lampu je samsna situacija. Tu je semitiske wašnje myslenja cyle wočiwidne. Za Jězusa ma woko něšto z lampu činić, dokelž wono wukonja podobnu funkciju. Přez wokno čłowjek jeno hlada na to, štož za nim steji abo so stawa. Z pomocu lampy pak wuswětla wón to, štož chce widźeć.

Z tym je měnjene, zo widźi čłowjek jeno to, štož chce widźeć a jeno tak, kak chce to widźeć. Tuž wopradźite widźenje pochadźa wot znutřka čłowjeka. Woko je jeno biologiski instrument toho.

Jelizo ma potajki čłowjek negatiwny napohlad na žiwjenje, to widźi jeno to, štož je tam negatiwneho. A pozitiwnje myslacy čłowjek – nawopak – widźi wšo w pozitiwnym swětle, samo zło, na přikład jako dopokaz toho, zo je Bóh swobodna a swobodu druhich respektowaca bytosć.

DJD