Zmortwachstanjenje jako zawěsćenje dźědźinstwa

Lubi připosłucharjo, zmortwychstanjenje Jězusa Chrystusa je jedyn z najwažnišich podawkow našeje wěry. Jeli njeje Chrystus z mortwych stanył, je podarmo naša wěra. Takle pisa swjaty Pawoł w prěnim lisće Korinćanam (15,14).

Na wažnosć zmortwychstanjenja Jězusa Chrystusa pokazuje tež to, zo so na nje kóždu njedźelu dopominamy a nic jenož jónu wob lěto. Wosebje wočiwidne je to pola ortodoksow. W ruskej rěči rěka njedźela воскресенье, štož přełožene do serbšćiny woznamjenja mjenujcy zmortwychstanjenje.

Z hłownym poselstwom podawka zmortwychstanjenja Jězusa Chrystusa je zawěsćenje přichoda. Smjerć njebudźe to poslednje dožiwjenje čłowjeka. Na njeho čaka tohorunja nawrót do žiwjenja w ćěle, kotrež, podobnje kaž Jězusowe, so tež překrasni a njebudźe wjac wot žanych chorosćow a wšelakorych potrjebow wohrožene.

Tola njeńdźe tule jeno wo tute naspomnjene wěcy. Podawk zmortwychstanjenja Jězusa Chrystusa ma hišće dalše teologiske woznamy. Jedyn z nich chcu mjenujcy blišo předstajić.

Za zrozumjenje toho, wo čo tule póńdźe, mamy pak so najprjedy na to dopomnić, zo měješe Jězus Chrystus, kaž tež jeho zmortwychstanjenje, něšto z winom činić. To, zo měješe Jězus něšto z winom činić, je poměrnje wočiwidne. Wón přeměni na přikład wodu do wina na kwasu w Kanje Galilejskej (Jan 2,1–11). Wón wužiwaše tež někotre winowe metafry, kaž na přikład: Nichtó njelije młode wino do starych kožancow, přetož wino skóncuje kožancy a wino so rozlije a kožancy so skaža. Młode wino wšak ma so do nowych kožancow leć (Mk 2,22). Tež sebje sameho mjenowaše Jězus winowy pjenk, tuž poprawom winowc, z kotrehož płodow so dźěła wino (Jan 15,5).

Ale što ma wino ze zmortwychstanjenjom Jězusa činić? Na prěni pohlad njeje to tak wočiwidne. Tola po hłubšim přemyslowanju so tutón zwisk wotkryje. Dwaj wučomnikaj póznaštaj Jězusa jako zmortwychstanjeneho při łamanju chlěba (Lk 24), tuž swjećo Eucharistiju a ta trjeba nimo chlěba tež wino. Tohodla ma wino wjele zhromadneho ze zmortwachstanjenym Jězusom Chrystusom. Eucharistija je dźě jedna z najwažnišich znamjenjow Jeho prezency a skutkowanja w Cyrkwi.

Jelizo pak ma wino telko zhromadneho ze zmortwychstanjenym Jězusom, je móžno na zakładźe tuteho zwiska dalše, cyle wažne teologiske mysle wuwjesć. Tola trjebamy za to pomoc někotrych bibliskich tekstow, w kotrychž so wo winje abo winowych kićach rěči.

Z prěnim tajkim bibliskim fragmentom, kiž powěda wo winje a jeho skutkach, je tón, kotryž wopisuje podawiznu wo Noachu. Wón běše poprawom z prěnim bibliskim winicarjom, kiž nasadźa winicu, a hdyž wona płody přinjese, to zhotowi z nich wino a so z nim wopi, tak zo ležeše nahi we swojim stanje (Gen 9,20–21). To zhoni jedyn z jeho synow Ham a informowaše wo tym bratrow. Za to bu wón wot Noacha poklaty, dokelž njezawodźě jeho nahotu. Ham běše z prawótcom Kanaana, tuž tež wšitkich prěnich wobydlerjow Swjateho kraja, kotryž pak woni zhubichu. Swjaty Kraj bu dźě Wuzwolenemu ludej přepodaty. A prěnja přičina toho tčěše runje w naspomnjenej podawiznje wo znjewužiwanju wina. To dowjedźe k zhubjenju kraja za jeho potomnikow. Swjaty Kraj bu jeho prěnim wobydlerjam wzaty.

Podobnu mysl nadeńdźemy w Knize Numeri. W jeje 13. kapitlu so rěči wo wupósłanju wuskušowarjow do Swjateho kraja. Wuzwoleny lud běše tehdom po puću z Egyptowskeho njewolnistwa a měješe do Kanaana zaćahnyć. Tohodla pósła Mójzes někotrych wuskušowarjow, woni mějachu tamnych ludźi wobkedźbować a swojim krajanam wo nich informaciju podać. Wuskušowarjo so podachu na puć, a hdyž wšitko, štož trjebachu, docpěchu, wróćichu so k Israelitam. Wzachu pak winowe kiće sobu, kotrež běchu tak wulke, zo dyrbještaj je samo dwaj mužej na žerdźi njesć. Wuzwoleny lud to wuhladawši, so stróži a wotpokaza do slubjeneho kraja zaćahnyć. Tu mamy zaso samsnu mysl. Wino abo kaž w tutym padźe winowe kiće maja něšto ze zhubjenjom wěsteho teritorija činić. Wuzwoleny lud dyrbješe samo hišće 40 lět w pusćinje přebywać a hakle potom Swjaty kraj wobsedźeć.

Z dalšim přikładom zwiska wina abo winowych płodow ze zhubjenjom wěsteho teritorija je bibliska podawizna wo prěnim čłowjeku. Wón, kaž wěmy, zjě z płodow štoma spóznaća dobreho a złeho. Sćěwk toho běše zhubjenje tak mjenowaneho paradiza (Gen 3). My njewěmy dokładnje wo kajki štom tamle dźěše. K tomu dawaja wšelakore interpretacije. Katolikojo widźa w nim jabłučinu. Židowska tradicija je pak bóle wobšěrniša. Wona rěči na přikład wo figowcu, ale tež wo winowcu. W tutym poslednim padźe by so wospjetowała hižo naspomnjena ideja: Winowe płody wjedu k zhubjenju kraja. Prěni čłowjek zjě zakazany płód a wopušći paradiz: Jahwe Bóh wuhna jeho ze zahrody Eden (Gen 3,23).

W swětle naspomnjenych podawkow by so móhło tróšku hinak na zmortwychstanjenje Jězusa Chrystusa zhladować. Wone, kaž bu prajene, ma wjele z winom činić, dokelž Eucharistija, kiž njeje bjez wina móžna, je z najwažnišim znamjenjom prezency zmortwychstanjeneho Jězusa w Cyrkwi. A to woznamjenja, zo njeje zmortwychstanjenje jenož přewinjenje smjerće, ale tež zawěsćenje našeho wróćenja do jónu zhubjeneho paradiza, tuž tež zawěsćenje našeho prawa na wobsydstwo w njebjesach. Tute „chwataše“ zmotwychstanjeny Jězus Chrystus zawěsćić, tohodla rjekny Mariji Madlenje: Njedźerž mje, přetož njejsym hišće k Wótcej spěł (Jan 20,17).

Z druhimi słowami, wysoki swjedźeń zmortwychstanjenja Jězusa Chrystusa dopomina nas na to, zo smy podźělnicy njebjeskeho kralestwa, kotrež so započina hižo tule, tola čaka na nas w žiwjenju po žiwjenju. Na to spytajmy so dopominać, nic jenož tu na kemšach, ale tež w našich domach, poskićejo sej – z tym měnju jeno dorosćenych – porjadnu kapku dobreho wina, kotrež je znamjo zmortwychstanjeneho Jězusa, kaž tež nam slubjeneho dźědźinstwa w njebjesach.

DJD