Dźensniše prěnje čitanje pochadźa z Knihi mudrosće (1,13-15; 2,23-24). Tuta kniha, kaž praji tradicija, bu wot sławneho israelskeho krala Salomona (970–930 před Chrystusom) napisana. Tola njeje to tak, dokelž je mjez Salomonom a časom nastaća tuteje knihi nimale tysaclětny wotstawk, kaž tež to, zo bu tuta kniha grjeksce napisana, a kral Salomon tutu rěč njemóžeše.

Njehladajo pak na to ma ta kniha něšto ze Salomonom činić, a mjenujcy to, zo słuša wona ke kniham, kotrež powědaja wo mudrosći, a kral Salomon bě přikład mudreho čłowjeka, wosebje na spočatku swojeho kralowanja. Tohodla bych chcył so na jednu podawiznu z jeho žiwjenja dopomnić a dokładnje prajo na to, štož čitamy w 3. kapitlu Prěnjeje knihi kralow.

Tam so powěda wo tak mjenowanej „inkubaciji“ Salomona. We wonym času bě tajka tradicija, kotraž žadaše wot krala na spočatku jeho knjejstwa so podać do jedneje swjatnicy a zwostać tam přez cyłu nóc. Salomon njebě w tutym padźe žane wuwzaće. Wón poda so tež na puć a přińdźe do Gibeona a zastupi do tamnišeje swjatnicy, hdźež zwosta tak dołho, kaž žadaše sej tradicija.

A tradicija, kaž sym to hižo prajił, namjetowaše čas jedneje nocy. To dyrbješe čas modlitwy a přemyslowanja być. Ale dokelž njebě to cyle lochko, bě krótki spar tež móžny a samo přikazany, a to nic jenož k wočerstwjenju mocow.

Tutón spar měješe hišće druhi cil. Wón słužeše tež k nazhonjenju Božeho hłosa, dokelž wužiwaše Bóh wosebje rady čłowjeski són jako srědk komunikacije swojeho poselstwa. Hinak prajene, Salomon přebywajo w tutej swjatnicy, njeje so jenož modlił, ale tež spał.

W běhu tuteho spara zjewi so jemu Jahwe Bóh a poskići jemu prosyć wo wšitko, štož chce. Salomon poprosy wo dar mudrosće: Tuž daj swojemu wotročkej kedźbliwu wutrobu, zo by rozeznawał mjez złym a dobrym (1 Kral 3,9). Tuta próstwa so Bohu spodoba. Wón ju spjelni a přida k tomu hišće bohatstwo a sławu (1 Kral 3,13).

Na prěni pohlad ma tuta podawizna něšto z bajkami činić, w kotrychž so tež powěda wo spjelnjenju wšelakorych přećow, kaž je to na přikład w bajce wo starym rybarju a złotej rybičce. Ale tutón zwisk z bajkami je jenož zwjeršny, dokelž je w tutej podawiznje wšitko derje zrjadowane, tak zo njejsu žadne njetrjebawše słowa ani myslički. Wšitko je tu połne hłubokeho teologiskeho zmysła. Dwaj cyle jednorej přikładaj.

Najprjedy bych chcył na to skedźbnić, zo dósta Salomon dar mudrosće jako spaše. To wšitko, štož so spicy stawa, njeje přez čłowjeka kontrolowane. Pola nas w Litawskej znajemy samo přisłowo, kotrež rěka: Štóž spi, tón njehrěši. My jako bohosłowcy měšniskeho seminara wukładowachmy tute přisłowo takle: Jeli potajkim, štóž spi njehrěši, to potom, štóž dlěje spi, tón dźeń a bóle so swjatosći.

W Bibliji pak ma nimale wšitko, štož so stawa spicy kontakt z Bohom. Tuž ma tuta podawizna wo spjacym Salomonje sćěhowacy woznam: Wona pokazuje, zo je mudrosć nadpřirodny dar, kotryž dóstawa čłowjek zadarmo. To ma tež praktiski zmysł, wosebje za kemšerjow, dokelž to pokazuje, zo spinkanje na kemšach njeje tak zlě, wězo rjenje by było bjez smorčenja. Tola po kóždym spinkanju na kemšach by dyrbjał čłowjek w mudrosći přiběrać.

Jelizo dźe pak wo tutu druhu mysličku, to dyrbi so rjec, zo wobsteji wona we wozjewjenju kajkosće čłowjeskeje mudrosće. Z jedneje strony je mudrosć Boži dar, na čož pokaza spar Salomona, z druheje strony pak ma mudrosć tež něšto ze samym čłowjekom činić. Wona pochadźa z njebjes, ale zapřija tež čłowjesku prócu, a dokładnje prajo čłowjesku hłuposć a jeho njewědu.

Snadź klinči to spodźiwnje, ale wot Boha pochadźaca mudrosć ma tež swoje žórło we čłowjeskej hłuposći a njewědźe, dokelž nadpřirodnu mudrosć dóstawa jenož tón, kotryž připóznawa, zo ju nima, a štóž připóznawa, zo nima mudrosće, tón wuznawa swoju hłuposć. Tola wuznawajo swoju hłuposć wotwěra so čłowjek Božej mudrosći, abo samo wjace, hižo we wokomiku připóznaća swojeje hłuposće stanje so wón z jednym mudrym, dokelž prajo nimam mudrosće, praji trjebam Boha, a štóž trjeba Boha, je hižo mudry.

DJD