Lubi wěriwi, w dźensnišim ewangeliju smy sćěhowacu sadu słyšeli: „Woko za woko, zub za zub“ (Mt 5,38b).
To je jedyn citat ze Stareho Zakonja (Lew 24,20).
Woprawdźity awtor tutych słowow pak njeje Mójzes, ale sławny babyloniski kral Hammurabi, kotryž běše w XVIII. lětstotku do Chrystusa žiwy.
Na prěni pohlad klinči tuta sada jara surowje: „Woko za woko, zub za zub“ (Mt 5,38b).
Je to pak jenož prěnje začuće.
We woprawdźitosći njebě to takle. Samo nawopak, tuta sada měješe jara pozitiwny a tróštowacy woznam, dokelž wozjewjejo tute prawo chcyše kral Hammurabi wěsty porjadk zawjesć.
Dźěše mjenujcy wo wjećbu. We wonym času běše wjećba cyle normalna a naturalna wěc. Samo wjace. Zanjechanje wjećby woznamješe wulku hańbu.
Na tutym polu běše pak jedyn wulki problem. Najčasćišo njebě wjećba přiměrjena.
Tajke pady znajemy tež ze Swjateho Pisma. Na přikład w štwórtym kapitlu Knihi Genezis čitamy tak mjenowanu Pěseń Lamecha.
Lamech praji swojimaj žonomaj takle: „Ada a Cilla, słyštej, wój žonje Lamecha, słuchajtej na moje słowa! Za swoju ranu zabich muža. Młodźenca za swoje pruskele“ (Gen 4,23).
Kaž słyšimy, tule so Lamech hordźi ze swojej wjećbu. Jeho wjećba pak njeje přiměrjena. Za dóstatu ranu wón njezrani, ale mori: Za swoju ranu zabich muža.
Snadź knježachu podobne wašnja tež w kralestwje Hammurabija. A to so kralej njelubješe. Tohodla so wón rozsudźi tajke wjećby zakazać. A wozjewi prawo: Woko za woko, zub za zub.
Zmysł tuteho přikaza běše cyle jednory. Jedyn škodowany smě so wjećić, ale jeho wjećba smě jenož přiměrjena być. Za morjeneho nana morješe so jenož nan, za zranjenu ruku jenož ruka a za módry blak zaso jenož módry blak, w samsnej wulkosći a na samsnym blaku.
We wonym času rěkaše tute prawo wulki moraliski postup. Njehladajo pak na to, běše Jězus Chrystus druheho měnjenja. Jeho wučomnicy bychu dyrbjeli scyła wječbu wotpokazać, a to dweju přičinow dla.
Najprjedy tohodla, zo móže jenož dobrota zło přewinyć. Mjenujcy tohodla praji Jězus Chrystus wučomnikam: „Hlejće, ja was posyłam kaž wowcy mjez wjelki“ (Mt 10,16).
A druha přičina wobsteji w tym, zo so winikej wjeći same jeho žiwjenje.
Cyle jednory bibliski přikład. Zawěsće je wam tuta podawizna derje znata. Wo tym so pisa w 27. kapitlu Knihi Genezis.
To je podawizna wo tym, kak wulisći sej Jakub nanowe požohnowanje. Kaž wěmy, je wón swojeho nana Izaaka wobšudźił. Při tym je jemu jeho mać Rebekka pomhała. Ale nic jenož. Za tute wobšudźenje trjebaše wón tež drastu swojeho bratra Ezawa (Gen 27,15). Z tym běše jeho slepy nan Izaak wobšudźeny.
W běhu časa je so pak něšto podobne w žiwjenju Jakuba stało. Wón běše tež wot swojich synow wobšudźeny. Woni su swojeho bratra Józefa, kotrehož Jakub wosebje lubowaše, do Egyptowskeje předali a nanej prajachu, zo je jeho dźiwe zwěrjo roztorhało. A jako dopokaz su jemu krawu drastu Józefa pokazali (Gen 37,12-36).
Štóž je z pomocu drasty wobšudźił, tutón bu tež z pomocu drasty wobšudźeny. Takle je so žiwjenje na Jakubje wjećiło.
Něšto podobneho smě kóždy z nas we swojim žiwjenju nazhonić.
DJD