Bóh je swobodna bytosć, tuž jedna Wón na swobodne wašnje. Swjate Pismo powěda wjele wo tym, a to nimale na kóždej stronje. Dwě wašni stej pak klasiskej: Bóh jedna wosobinsce abo přez wěstych posrědnikow. 

Z dobrej ilustraciju za to je prěni kapitl Knihi Genezis. Bóh rjekny: Budź swětło! A bě swětło (Gen 1,3). Tuta sada zwobraznja wosobinske skutkowanje Boha Knjeza. Při stworjenju swětła, jedneje z prěnich stwórbow, jedna Bóh sam lutki.

Tola čitajo dale naspomnjeny kapitl Knihi Genezis so nadeńdźe sćěhowacy tekst: A Bóh rjekny: Zemja njech spłodźi zelene, symjenjace so zela a sadowe štomy, kotrež njesu płody na zemi, w kotrychž je jich symjo! A tak so sta (Gen 1,11). Zemja spłodźi wšitko, štož Bóh jej kazaše (Gen 1,12). Tule je Bóh tón, kiž jeno přikaza zemi spłodźenje wšelakorych rostlinow a wo spjelnjenje jeho přikaza stara so zemja sama wot so. Tuž njeje žadyn připad w tym, zo eksistowaše w mnohich kulturach čłowjestwa ideja płódneje maćerje zemje, kotejž připisowachu so samo bójske a nadpřirodne kajkosće. Jej so woprowaše a k njej so modleše.

Tola při wužiwanju posrědnikow njeje so Bóh jenož na přirodu wobmjezował. Wjele ze swojich nadawkow je Wón tež čłowjekej, kiž bu na Jeho wobraz stworjeny (Gen 1,27), přepodał. Wo jednym z nich so čita zaso w 1. kapitlu Knihi Genezis, hdźež přikaza Bóh tón Knjez ludźom płódnym być a nad wšej stwórbu knježić (Gen 1,28).

To samsne płaći za płoninu wumóženja. Na tutym polu wužiwa Bóh tohorunja wěstych pomocnikow. A prěni z nich bě sławny bibliski Noach a jeho swójba, kotrehož dla so wuchowa wot Boha stworjene čłowjestwo (Gen 6–9).

Z tajkimaj posrědnikomaj běštaj tež Abraham a Mójzes, prěni něhdźe w XX. a druhi někak w XIII. lětstotku do Chrystusa. Wonaj buštaj tohorunja wot Boha powołanej, kóždy wšak k swojoraznej misiji. Abraham měješe do slubjeneho kraja zaćahnyć (Gen 12,1-4) a Mójzes dyrbješe Wuzwoleny lud z egyptowskeho njewólnistwa wuwjesć (Eks 3,1-15).

Tola mjez tutymaj čłowjekomaj, nimo Božeho powołanja, běše hišće jedna podobnosć. Wonaj započaštaj jimaj poručenu misiju hižo prjedy Božeho powołanja wukonjeć. Abraham bě hižo dawno po puću (Gen 11,31) a Mójzes staraše so wo jednotu mjez swojimi krajanami (Eks 2,11-22).

Hinak prajene, Bože powołanje přiměri so jeju přirodnym kajkosćam a pozběhnje je na nadpřirodnu płoninu.

Něšto podobneho sta so w žiwjenju swjateje Marije. Wona, kaž wěmy, bu wot na křižu mrějaceho Jězusa Chrystusa jako mać pódla stejacemu najlubšemu wučomnikej přepodata: Jězus, wuhladawši swoju mać a wučomnika, kotrehož lubowaše, tam stejo rjekny wučomnikej: Hlej, twoja mać! (Jan 19,26-27). Tak čitamy w Ewangeliju po Janu.

Tutón tekst so wukładuje w katólskej Cyrkwi jako pozběhnjenje swjateje Marije k nadawkej Maćerje wšitkich wěriwych. A zakład toho su prjedy naspomnjene słowa Jězusa Chrystusa, kotrež płaćachu jako jeho testament, dokelž buchu to słowa wuprajene w poslednim wokomiku jeho zemskeho žiwjenja.

Tola nic jeno tute słowa k tomu přinošowachu. Zakład powšitkowneho maćerstwa swjateje Marije tčěše tež w něčim druhim, mjenujcy w jeje dotalnym jednanju. Wona, podobnje kaž prjedy naspomnjenej Abraham a Mójzes, započa jeje powołanje jako Mać wšitkich wěriwych hižo dołho do toho hač to Jězus Chrystus mrějo na křižu postaji.

Nowy Zakoń naspomni dwaj padaj.

Prěni je w Ewangeliju po Lukašu wopisany. Po přizjewjenju Jězusoweho podjeća přez jandźela Gabriela poda so Marija k jeje přiwuznej Hilžbjeće. Za to njeměješe wona žadyn přikaz wot Boha. To běše jeje wosobinska iniciatiwa. Zasłyšawši, zo je hižo starša Hilžbjeta samodruha, chwataše Marija k njej na pomoc a zwosta pola njeje, kaž wěmy, samo tři měsacy. Wězo by móhła tež dlěje wostać, tola to njemóžeše so přibližowaceho termina jeje přewjedźenja do Józefoweho domu dla.

A druhi pad wopisuje Ewangelij po Janu. Tuta podawizna sta so w času přebywanja swjateje Marije na kwasu w Kanje Galilejskej. Tam, kaž wěmy, pytny Marija jako prěnja, zo započina kwasowacym wino pobrachować a zdźěli to hnydom swojemu Synej, kiž zadźěwa nastatemu problemej a wobstara wino, kotrehož kajkosć přesahowaše dotal přez hosći wužiwaneho. W tutej situaciji pokaza zaso swjata Marija swoju wosobinsku iniciatiwu a bjez žaneho kazanja staraše so wo ludźi, kiž běchu w nuzy.

Nětko pak by so móhło prašeć: Kak skutkuje Bóh dźensa přez swjatu Mariju?

Wězo na wšelakore wašnje, tak zo njemóže so wšitko w jednym prědowanju naličić.

Na skutkowanje maćerje Božeje w Cyrkwi dopominaja na prikład lětuše wšelakore jubileje, kaž stota róčnica zjewjenjow Marije w Fatimje, třistata róčnica poswjećenja wobraza Maćerje Božeje Čenstochowskeje a dźewjetdźesata róčnica konsekracije wobraza Maćerje Božeje Ostrobramskeje we Wilnje.

Klětu w Litawskej budźe so swjećić tohorunja třistaty jubilej poswjećenja wobraza Maćerje Božeje Trockeje, kotryž wisa w cyrkwi starodawneho hłowneho města mojeje domizny.

Njehladajo pak na tutu naspomnjenu mnohosć bych chcył hisće jedyn přikład z wosobinskeho nazhonjenja naspomnić.

Tuta podawizna sta so w času mojeho skutkowanja w Litawskej. Nimo wukładowanja Swjateho Pisma w měšniskim seminarje pomhach jako měšnik w jednej wosadźe. Tam mějach wšelakore nadawki, a jedyn z nich běše nawjedowanje bibliskeho kružka. Na nim so wobdźělachu wšelacy ludźo a tež jedyn por mandźelskeju, kotrejž njeměještaj dźěći.

Jónu sta so, zo běch w Swjatym kraju z putniskej jězbu a wopytach tež tak mjenowanu Grotu ćěšenja swjateje Marije w Betlehemje. Tuta swjatnica, kaž praji tradicija, nasta na městnje ćěšenja Jězusdźěćatka přez jeho mać. Tam tež nazhonich, zo so poskiča na tutym městnje wěsty proch, kiž pochadźa z naspomnjeneje groty. A wón so wužiwa jako přidawk k jědźi přez mandźelskich, kotrež nimaja dźěći.

Hdyž wo tym słyšach dopomnich so hnydom na mandźelskeju z wosadneho bibliskeho kružka. Za njeju so pomodlich a kupich tutón proch. Po mojim nawróce domoj zetkach jeju a přepodach jimaj wobstaranu wěc, rozjasnjejo wo čo tule dźe a što ma so z tym činić.

Na spočatku sym so wěsty čas mjerzał, zo sym  něšto tajkeho z nimaj započał. A přičina toho tčěše w jeju reakciji, kotraž běše cyle negatiwna: Knježe fararjo – prajištaj wonaj – je pola naju na tutym polu wšitko hižo rozrisane. Wěmoj, zo nimamoj a njezmějemoj swójske dźěći. A wy daće namaj hišće jenu nadźiju, ale jeli so to njeporadźi, to budźe potom zaso wulka zrudoba a ćerpjenje.

Tola po někak jednym lěće sym ja jeju swójske dźěćo wukřćił. To běše za njeju jedyn cyle wulki dźiw. Wězo za mnje tež. A w tym wšitkim pomhaše tež mać Boža, dokelž spočatk toho bě w Groće ćěšenja w Betlehemje, to rěka w jednej swjatnicy maćeri Božej poswjećenej. Podobne pady stachu so hižo wjacore razy, a nic jenož w Litawskej.

Z druhimi słowami prajo, mać Boža njeje so jenož w bibliskich časach wo cyle jednorych ludźi starała, kaž bě to w padźe přitomnych na kwasu w Galileji, wona čini to tež dźensa, wšako nic bjez našeho sobudźěła. 

Jelizo dźe pak wo sobuskutkowanje z maćerju Božej, to tči najkmańša forma toho w słowach, kotrež wupraji Marija na kwasu w Kanje, mjenujcy: Sčińće wšitko, štožkuli mój Syn Jězus Chrystus wam rjeknje (Jan 2,5). Njech je to tež tak w našim žiwjenju.                       

DJD