Lubi wěriwi, wot prěnjeje njedźele Adwenta je so nowe liturgiske lěto započało. Tutón króć je to tak mjenowane lěto „A“. Tohodla, jelizo směm wolić, bych chcył k temje spočatk časa někotre mysle wam zdźělić.

Po wučbje Swjateho Pisma je so čas ze stworjenjom uniwersuma započał: „Na spočatku stwori Bóh njebjo a zemju […]. A bu wječor a bu ranje: prěni dźeń“.  Takle čitamy w Knize Genezis 1,1-5.

Ale po měnjenju bibliskich autorow nima čas jenož něšto ze stworjenjom swěta činić. Čas ma tež wjele zhromadneho z chaosom. Mjenujcy tuteje přičiny dla praji Biblija, zo běše na spočatku časa zemja pusta a prózdna a nad bjezdnom ležeše ćma (Gen 1,2). Pustosć, prózdnosć a ćma je to bibliski symbol za chaos.

Grjekscy filozofojo myslachu podobnje. Čas – wučachu woni – je jenož na zemi. A čas so minje. A hdźež so něšto hiba, njeje žana dospołnosć móžna. Tohodla njeje pola Boha, kiž je dospołna bytosć, žadyn čas. Ludźo pak, dokelž su w časnosći žiwi, su wobmjezowani a hrěšni.

W tutym padźe pak njejsu sej bibliscy autorojo z grekskimi filozofami přezjedni. Haj, bibliski Bóh je tež dospołny. Wón njebydli wšak jenož w njebjesach. Wón je tež na zemi prezentny a kaž ludźo je wotewrjeny za wšelakore změny. Snadź klinči to spodźiwnje. Tola bibliski Bóh je mjenujcy tajki.

Cyle jednory bibliski přikład. Wona podawizna je jara znata. Wona so wotmě w 13. lětstotku do Chrystusa. W tutym času přebywaše wuzwoleny lud w pusćinje. Wón pućowaše z egyptowskeho njewólnistwa do slubjenehjo kraja. W tymle času zwjaza Bóh tež  zwjazk z ludom Israel. Njehladajo pak na to, bě so lud wot swojeho Boha wotwobroćił. Israelića běchu sej złote ćělo zhotowili (Eks 32,1-6). A hdyž Bóh to zhoni, so jara rozhněwa, a wobzamkny wuzwoleny lud samo zničić (Eks 32,7-10). Na zbožo luda běše Mójzes při nim. Wón prosyše Boha swoje měnjenje změnić. Wón praješe: Luby Božo, přemysluj sej, jelizo lud moriš, što budźeja druhe ludy k tomu prajić. Wone budźeja so tebi smjeć a powědać: Tutón Bóh je dźěło wumóženja započał a njemóže je dokónčić (Eks 32,11-13).

Snano klinči tuta stawizna za nas trochu spodźiwnje, ale Mójzes bě swój zaměr docpěł. Bóh změni swoje měnjenje a njezniči Israelski lud (Eks 32,14).

Tajki je mjenujcy bibliski Bóh. Wón je mjez ludźimi žiwy, a so změnja kaž čłowjek.

A što to wšitko za nas rěka? Někotre cyle jednore mysle.

Sprěnja, to rěka, zo je čas, kaž stworjenje swěta, tež wulka hnada, kotruž bychmy dyrbjeli sej jara wažić. Jedne hebrejske přisłowo praji: Štóž je jednu hodźinu časa zhubił, tón je cyłe lěto zhubił.

Zdruha, štóž je w času žiwy, njeje dospołny. Dospołnosć dócpěć trjeba čas.

Ztřeća, jelizo so Bóh změnja, maja potajkim naše modlitwy woprawdźe zmysł, ale modlitwa trjeba tohorunja swój čas.

DJD