Hwězda Mudrych a jandźel

W Ewangeliju po Mateju čitamy wo wěstej hwězdźe, kotraž dowjedźe tak mjenowanych Mudrych na městno, hdźež běše narodźene Jězusdźěćatko (Mt 2,1-12).

W běhu stawiznow bu tutón podawk na wšelakore wašnje wukładowany.

Najwažniše hypotezy k tomu su sćěhowace: Jedni měnja, zo bě to konjunkcija dweju planetow Saturna a Jupitera w hwězdnje ryby. Druzy wukładuja to jako zjewjenje kometa. A hišće druzy twjerdźa, zo jednaše so wo eksploziju jedneje wulkeje supernowy.

Tola maja naspomnjene namjety swoje brachi.

Konjunkciju planetow njemóžeš ze zemje z “njewobronjenymaj” wočomaj widźeć. Komet předpowědźa něšto złeho a rozbuch supernowy płaći bóle jako swětło, hač jednotliwa hwězda.

W Matejowym teksće dźe skerje wo něšto druhe.

Za zrozumjenje toho mamy so najprjedy dopomnić na to, kak hibaja so hwězdy. A woni, kaž wěmy, du z Wuchoda do Zapada. Mjenujcy tak hibaše so hwězda Mudrych. Wona jich přiwjedźe z Mezopotamije do Jerusalema, tuž z Ranja do Wječora (Mt 2,1-2). Ale jenož na tutym wotrězku, dokelž potom změni wona swój kurs a powjedźe jich z Jerusalema do Betlehema, tuž ze Sewjera na Juh, a tak pak so hwězdy njehibaja (Mt 2,9).

To bě cyle nadpřirodny zjaw. Tohodla wótcojo Cyrkwje, na přikład Jan Chryzostomus (350-407), widźeše w nim jedneho jandźela, kotryž přiwza formu hwězdy a přewodźeše mudrych k Jězusej.

Tajke wukładowanje je přezjedne z Bibliju, hdźež so pisa wo tym, zo přiwzaja jandźeljo drudy wšelake podobizny a pokazuja ludźom puć.

Myslće sej jenož na jandźela Rafaela, kiž so sčłowječi a stowarši so pućowacemu Tobitej (Tob 5,1–12,21).

Potwjerdźenje tuteje hypotezy móžemy tež w njebibliskich žórłach nadeńć, na přikład w mytologiji starodawnych ludow, kotraž předstaja hwězdy jako žiwy bytosće.

Grjekojo powědachu wo Venus a Herkules jako hwězdomaj. Iranojo twjerdźachu, zo je wěčny duch čłowjestwa z njebjeskmi ćěłami identiski a ludy Oceanije widźachu we hwězdach dźěći słónca a měsačka.

Analogiske napohlady mějachu tohorunja Židźa. Na přikład sławny filozof Filon Aleksandriski (25 do Chrystusa – 50 po Chrystusu) wučeše, zo su hwězdy žiwe stworjenja wutworjene z rozuma a mozow.

DJD